Εργασία στα πλαίσια του μαθήματος Νεοελληνική Λογοτεχνία Α' Λυκείου: Τα φύλα στη λογοτεχνία
Γράφει η Ιωάννα Μιχαήλ
ΕΛΕΝΗ, Η Ο ΚΑΝΕΝΑΣ
ΡΕΑ ΓΑΛΑΝΑΚΗ (γνωριμία με τη συγγραφέα)
· Βιογραφικό σημείωμα
Η Ρέα Γαλανάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1947, σπούδασε ιστορία & αρχαιολογία στην Αθήνα κατά την περίοδο της δικτατορίας και οι πρώτες δημοσιεύσεις της έγιναν σε περιοδικά στρεφόμενα εναντίον του καθεστώτος . Ζει στο Καστρίτσι, στην περιφέρεια της Πάτρας. Είναι ιδρυτικό μέλος της εταιρείας συγγραφέων, που συγκροτήθηκε το 1982 στην Αθήνα. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της στέγης καλών τεχνών και γραμμάτων του υπουργείου πολιτισμού ( 1944 – 1997).
· Εργογραφία
· Μυθιστορήματα
Ο βίος του Ισμαήλ Φερίμ Πασά, Αθήνα εκδόσεις Άγρα 1989
Θα υπογράφω Λουί, Αθήνα εκδόσεις Άγρα 1993
Ελένη η ο κανένας, Αθήνα εκδόσεις Άγρα 1998
· Διηγήματα
Ομόκεντρα διηγήματα, Αθήνα εκδόσεις Άγρα 1986- 1997
· Δοκίμια
Βασιλεύς ή στρατιώτης, σημειώσεις, άρθρα σχόλια, για τη λογοτεχνία, Αθήνα εκδόσεις Άγρα 1997
· Ποιήματα
Πλην εύχαρις, 1975
Τα ορυκτά, 1979
Το κέικ, 1980
Πολλά από τα έργα της έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες όπως Αγγλικά, Γαλλικά, Βουλγάρικα, Ολλανδικά, Γερμανικά, Τούρκικα, Ισπανικά, Ιταλικά.
· Βραβεία – Διακρίσεις
· 2000 Βραβεύτηκε από την εφημερίδα της Πάτρας Πελοπόννησος και από τον δήμο Βιαννού Κρήτης.
· 1999 Κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το Ελένη ή ο Κανένας
· 1999 Το μυθιστόρημα Ελένη η ο Κανένας επιλέγεται να εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό βραβείο λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ όπου έλαβε τη δεύτερη θέση.
· 1987 Βραβείο ΄΄ Νίκος Καζαντζάκης ΄΄ για το σύνολο του έργου της
· 1988 Βραβείο του ιδρύματος Τρανούλη για το ομόκεντρα διηγήματα
· 1994 Το μυθιστόρημα «Ο βίος του Ισμαήλ Φερίμ πασά» είναι το πρώτο Ελληνικό
μυθιστόρημα που η Ουνέσκο ένταξε στη συλλογή αντιπροσωπευτικών έργων της.
Το μυθιστόρημα «θα υπογράψω Λουί» επελέγη να αντιπροσωπεύσει την Ελλάδα στου Ευρωπαϊκό βραβείο λογοτεχνίας ΄΄ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ΄΄
· 1994 Τιμήθηκε από τον δήμο Πατρών.
· Πώς την θεωρώ ως συγγραφέα ; ( προσωπική άποψη )
Έχοντας διαβάσει μόνο ένα βιβλίο της συγγραφέα Ρέα Γαλανάκη, μου είναι δύσκολο να διακρίνω το συγγραφικό της ύφος και το ταλέντο της στην πένα. Όμως μου είναι ξεκάθαρο ότι η συγγραφέας Ρέα Γαλανάκη κατέχει την γλώσσα και τη διαχειρίζεται αριστοτεχνικά. Ο λόγος της είναι ποιητικός, δεν λείπουν τα εκφραστικά μέσα από τα οποία το συγκεκριμένο βιβλίο ( Ελένη η ο κανένας ) είναι πλημμυρισμένο. Έχει ένα ιδιαίτερο τρόπο γραφής το οποίο με κάνει να την εκτιμήσω ως συγγραφέα.
· Ανάλυση του τίτλου «Ελένη ή Ο Κανένας»
Ο τίτλος του έργου παραπέμπει στην Οδύσσεια του Ομήρου και στην Ελένη του Ευριπίδη. Κανένας ήταν το όνομα με το οποίο συστήθηκε ο Οδυσσέας στον Πολύφημο. Με αφορμή κάποια άλλη Ελένη έγινε ο Τρωικός πόλεμος, η Ελένη ήταν στην Αίγυπτο παγιδευμένη, ενώ το δημιούργημα της θεάς Ήρας ήταν στην Τροία. Επίσης το βιβλίο στην δομή χωρίζεται σε τρία μέρη και τα κεφάλαια αριθμούνται από το Α έως το Ω σαν ραψωδίες. Ο Οδυσσέας χρησιμοποίησε ένα άλλο όνομα για να σωθεί, από τον Πολύφημο και να πετύχει το στόχο του την φυγή από το νησί, για το ταξίδι της επιστροφής του. Έτσι η Ελένη μεταμφιέστηκε για να μπορέσει να σπουδάσει στην Φλωρεντία και να μελετήσει με γυμνό μοντέλο, να πετύχει το δικό της στόχο. Δυστυχώς όμως δεν ξέρει ποια Ελένη είναι, ποια είναι η αληθινή και βασανίζεται ψάχνοντας να την αποκαλύψει.
· Ελένη ή ο Κανένας
Περίληψη σε μονόλογο της πρωταγωνίστριας
«Γυρίζω στο παρελθόν μιας και δεν έχω μέλλον. Κρατάω το βάρος των πράξεων μου και ταξιδεύω στην καταδίκη του ονείρου μου, στην ανούσια τόλμη μου, στο καταραμένο πάθος μου για ελευθερία και στην ανάγκη των χεριών μου για ζωγραφική. Αυτή ήταν η αιτία που με ώθησε να ντυθώ άνδρας και να γνωρίσω την τέχνη της ζωγραφικής, να σπουδάσω, να κάνω αυτό που τότε ήταν απαγορευμένο για κάθε γυναίκα. Ανάβω το κερί, το κοιτάω και οι σκέψεις μου πετάνε στα παιδικά μου χρόνια, στο μαθητικό μου παράπτωμα, στην σχολική τιμωρία που ήταν απόδειξη τι αγαπούσα να κάνω, το δάκρυ να κυλάει μου θύμιζε την μόνη αντρική φιγούρα αγάπης που είχα , τον πατέρα μου, του ανθρώπου που με μεγάλωσε στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, όπου η Ελλάδα σαν πονεμένη γυναίκα, προσπάθησε να γιατρευτεί από τις πληγές της.
Πατέρα, εσύ που υπενθύμιζες πως είμαι Ελληνίδα, άραγε είναι ευχή ή κατάρα αυτό ; Όμως άλλη χώρα έμελε να με πληγώσει , η Ιταλία, η Ρώμη, οι σπουδές στην Φλωρεντία, γιατί εκεί γνώρισα τον έρωτα. Τον ζωγράφο και επαναστάτη , αλλά και δραπέτη από τη ζωή μου Σαβέριο Αλταμούρα, που μου χάρισε τρεις χαρές και μου έδωσε τέσσερις λύπες, γιατί ο θάνατος του μαχαιριά ήταν για μένα και ας ήταν μακριά, γιατί μου πήρε το ένα παιδί μαζί του εν ζωή και τα άλλα δύο στον ουρανό. Ο γιός μου Ιωάννης Αλταμούρας που μυήθηκε στον κόσμο της ζωγραφικής πήγε να ζωγραφίσει στον ουρανό και η κόρη μου να είναι το μοντέλο του εκεί. Κι εγώ μόνη μου εδώ έγκλειστη στις Σπέτσες, στην πατρίδα , την Ιθάκη μου, στην μετά ζωή , τη ζωή των γυναικών να σκέφτομαι αν η ζωή μου είναι η τιμωρία της αμαρτίας μου. Ποια από όλες τις Ελένες ζει ; Αίνιγμα μου είπε δημοσιογράφος που ήρθε εδώ για μένα . Αίνιγμα ένα παραμύθι που θα διαβαστεί και θα ξαναδιαβαστεί.»
· Η υπόθεση
Το νέο βιβλίο της Γαλανάκη βασίζεται στην περιπετειώδη ζωή της ζωγράφου Ελένης Αλταμούρας ( 1821 – 1900 ), που μεγάλωσε στην μεταναστευτική Ελλάδα του 19ου αιώνα και υπήρξε η πρώτη Ελληνίδα με την ανυποχώρητη τόλμη να σπουδάσει συστηματικά την τέχνη στην Ιταλία , ενάντια σε όλους τους κοινωνικούς καταναγκασμούς της εποχής. Τους οποίους παρέκαμψε με ευφυέστατους όσο και εκκεντρικούς τρόπους. Μεταμφιέστηκε σε άντρα και μπήκε στους αναγνωρισμένους εικαστικούς κύκλους της γειτονικής χώρας, μεταστράφηκε στον καθολικισμό προκειμένου να νομιμοποιήσει τα εξώγαμα τέκνα της μέσω ενός συμβατικού γάμου, που ενταφίασε ένα θυελλώδη έρωτα με τον Ιταλό αρχιτέκτονα της Σαβέριο Αλταμούρα και επιστρέφοντας στην Ελλάδα, αφού εξάσκησε με επιτυχία την τέχνη της επί μια εικοσαετία, περίπου στην πρωτεύουσα , αποσύρθηκε το τελευταίο τέταρτο του αιώνα στις γενέτειρες Σπέτσες, όπου έχασε τα παιδιά της, έκοψε οριστικά τους δεσμούς της με τη ζωγραφική και σε πλήρη σχεδόν απομόνωση , έσβησε αθόρυβα αφήνοντας πίσω το πλήθος , τα ερωτηματικά και τις εικασίες.
Λίλυ Τσιρμώκου, Καθηγήτρια Συγκριτικής Γραμματολογίας Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Εφημερίδα: «Το Βήμα», 21-6-1998
· Κριτική του βιβλίου
Η πρωτοτυπία της Γαλανάκη ουδόλως περιορίζεται στην αληθοφανή αναπαραγωγή του ιστορικού υλικού. Η πρωτοτυπία της συγγραφέως έγκεινται στο ότι διαμοίραζε τολμηρά τα προϊόντα της προσωπικής ανασκαφής της, τα υλικά δηλαδή του ατομικού βίου και της αντίστοιχης κουλτούρας που ανέθρεψαν τον ήρωα της, τα μοιράζει ξανά και ξανά μπροστά στα μάτι του αναγνώστη ως δεινή χαρτοπαίκτρια , τα μοιράζει θέλω να πω σε αλλεπάλληλες εκδοχές και σκηνοθεσίες του αλλότριου βίου.
Άρης Μαραγκόπουλος, Συγγραφέας, κριτικός λογοτεχνίας
Περιοδικό «ΣΗΜΕΙΟ» ( Κύπρος ) φθινόπωρο 2000
Ανασύροντας της ξεχασμένη ζωγράφο και την τραγική της Ιστορία από την άλλη , Ρέα Γαλανάκη ανασύρει και το φάσμα μιας άλλης Ιστορίας των Γυναικών. Έτσι η αφήγηση της ζωής , της μεγάλης ζωγράφου λειτουργεί ταυτόχρονα και ως μετωνυμία της απολυμένης αυτής Ιστορίας και ως μνημόνευση της τραυματισμένης μητρικής γενεαλογίας μας.
Τζίνα Πολίτη, Καθηγήτρια Αγγλικής Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Περιοδικό «ΝΕΟ ΕΠΙΠΕΔΟ», αρ.30, χειμώνας 1998
· Η κριτική μου
Η Ρέα Γαλανάκη πραγματικά μας ζωντανεύει την ηρωίδα, οι αφηγήσεις όπου μας μιλάει η ίδια η ζωγράφος, ήταν απολαυστικές για μένα. Οι περιγραφές ήταν τόσο ποιητικές , είχαν σχεδόν κάτι φυσικό και εξωπραγματικό ταυτόχρονα. Φυσικά λόγω της μικρής εμπειρίας μου, ήταν δύσκολο να καταλάβω , πολλά σημεία αλληγορίας με στο κείμενο και της λογοτεχνικής της έκφρασης. Η ροή των γεγονότων ήταν αργή. Ένιωθα την διάρκεια του χρόνου και το πόνο της ζωγράφου. Συγκινήθηκα και συνειδητοποίησα τη κατάρα και ευχή του γυναικείου φύλλου, την ανάγκη για μάθηση, για το παραπάνω , αλλά και το ψυχικό πόνο που γεννιέται από τις εμπειρίες μας.
· Αγαπημένες φράσεις
«Η αγάπη της γυναίκας με τον νεκρό κοντά στον ζωντανό»
«Οι εικόνες όμως είναι ευαίσθητες στα μάτια των ζωγράφων»
«Ο φόβος του παιδιού είναι κλειδί για παραμύθι»
«Αύριο μόλις ξημερώνει ένα άλλο εχθές»
Πηγές
en.wikipedia
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου