Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2013
Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013
Σάββατο 22 Ιουνίου 2013
Το 100αρι μας…
Έντονα επηρεασμένη από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των
πανελλαδικών και με το βλέμμα στο δικό μας αγώνα που τώρα ξεκινάει, θέλησα να
επισημάνω τη σημασία της διαδρομής μας από εδώ και πέρα και μέχρι τις πανελλαδικές.
Ένας γνωστός απόφοιτος πλέον του λυκείου και μελλοντικός φοιτητής
κάποιας πολυτεχνικής σχολής μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του μου λέει
χαρακτηριστικά: «Καλή δύναμη σε σας και
μη τα δώσετε όλα από τώρα γιατί το πράγμα δεν είναι 100αρι αλλά μαραθώνιος». Στιγμιαία συμφώνησα, αλλά καθώς αργότερα
σκεφτόμουν τη μέχρι τώρα διαδρομή μας και τους έντεκα μήνες που βρίσκονται
μπροστά μας συλλογίστηκα, ποιος είναι άραγε ο μαραθώνιος και ποιο το 100αρι μας;
Και χωρίς καμία αμφιβολία πλέον μπορώ να πω πως ο αγώνας που ξεκινάει από την
τρίτη θα είναι και δύσκολος και διαρκής και κουραστικός, αλλά δεν είναι σε καμία περίπτωση εποχή για να
κάνουμε οικονομία δυνάμεων τώρα. Πρέπει να
ξεκινήσουμε δυναμικά από την αρχή, αλλιώς το παιχνίδι θα χαθεί! Αδίκως
σπαταλήθηκαν – αν σπαταλήθηκαν- κάποιες περισσές δυνάμεις στα προηγούμενα
χρόνια του λυκείου. Ωστόσο τώρα κάθε προσπάθεια, κάθε ξενύχτι, κάθε δύσκολη
άσκηση που θα προσπαθούμε να λύσουμε είναι προς όφελος μας. Από εδώ και πέρα βάζουμε
τα δυνατά μας και μακάρι να μη χρειαστεί να σταματήσουμε γιατί κουραστήκαμε.
Με μεθοδικότητα, συγκέντρωση, οργάνωση και προσήλωση στο
στόχο θα βγάλουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Γιατί οι απαιτήσεις έχουν
αυξηθεί, ο ανταγωνισμός διευρύνθηκε σε πανελλαδικό επίπεδο πια και θα είμαστε
όλοι αντιμέτωποι με τους καλύτερους των καλύτερων για την εισαγωγή μας στην
τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Καλή μας δύναμη!!!!!!
Κυριακή 21 Απριλίου 2013
Πέμπτη 11 Απριλίου 2013
''Το ξύπνημα της φράουλας" Βαγγέλης Ηλιόπουλος
Την ευτυχία την καταλαβαίνεις μετά
Λογοτεχνικό Είδος: Μυθιστόρημα
Συγγραφέας: Βαγγέλης Ηλιόπουλος
Λογοτεχνικό Είδος: Μυθιστόρημα
Συγγραφέας: Βαγγέλης Ηλιόπουλος
Βασικά Πρόσωπα
·
Αλέξιος
·
Ηώ
·
Ναταλία
Υπόθεση
Το νεανικό μυθιστόρημα
«Το ξύπνημα της φράουλας» του Βαγγέλη
Ηλιόπουλου αφηγείται την ιστορία δύο
παιδικών καλοκαιρινών φίλων, του Αλέξιου και της Ηώς.
Μέσα από την αφήγηση
του ίδιου του Αλέξιου βιώνουμε σαν κρυφοί παρατηρητές το ξεκίνημα της σχέσης
των δύο νέων και την εξέλιξη της σε μια ερωτική ιστορία τυλιγμένη με το πέπλο
της νεανικής αθωότητας. Το καρδιοχτύπι, οι κλεφτές ματιές, η δήθεν αδιαφορία και
οι ανεπαίσθητες στιγμές της ευτυχίας που χάνονται στο ‘πηγάδι του παρελθόντος’
περιγράφουν με μια ξεχασμένη γλυκύτητα την εμπειρία του πρώτου ερωτικού
σκιρτήματος.
Είναι Σεπτέμβριος. Ο Αλέξιος βρίσκεται στο αεροδρόμιο, περιμένοντας
την πτήση, που θα τον οδηγήσει στο Λονδίνο, στις σπουδές και σε ένα καινούριο
μέλλον. Ωστόσο, αυτό το ταξίδι θα γίνει μια πολύωρη και γεμάτη συναισθήματα
αναπόληση του παρελθόντος που θα
καταλήξει σε μια σημαντική συνειδητοποίηση για τη ζωή του.
Λίγο πριν την επιβίβασή του ο Αλέξιος θυμάται την Ηώ, τον
έρωτα των εφηβικών του χρόνων που στο ίδιο αεροδρόμιο είχε αποχωριστεί , αφού
εκείνη είχε φύγει στο Λονδίνο για να τελειώσει το Λύκειο και στη συνέχεια θα
συνέχιζε εκεί τις σπουδές της.
Το πρωινό που επέλεξε να πάρει στο αεροδρόμιο, αποτέλεσε την
αφορμή για την ενθύμηση της γνωριμίας τους. Είχαν συναντηθεί πρώτη φορά τέλη
Αυγούστου στο Κλαδί, όπου παραθέριζαν οικογενειακώς τόσο εκείνος, όσο και η Ηώ.
Στην αίθουσα αναμονής γνωρίζει ένα εντεκάχρονο κορίτσι, την
Ναταλία η οποία θα γίνει ο αποδέκτης όλων των σκέψεων και των συναισθημάτων του
σε αυτό το ταξίδι για το Λονδίνο.
Της περιγράφει την πρώτη τους χρονιά μαζί, όταν εκείνη είχε
έρθει με μεταγραφή στο σχολείο του. Η κοινωνικότητά της την έκανε επιθυμητή σε
όλους και αυτός προσπαθούσε συνεχώς να την πλησιάσει, ωστόσο τελικά κατάφερε να
φτάσει τη γνωριμία τους στο επίπεδο που επιθυμούσε. Η συζήτηση με τη Ναταλία
τον κάνει να συνειδητοποιήσει ότι τότε
υπήρχε μόνο η ταραχή και η επιθυμία να είναι συνεχώς μαζί της. Το «σε θέλω» και
το «Σ’ αγαπώ» τα συνειδητοποίησε πολύ αργότερα.
Μετά από μια σχολική συναυλία και το πρώτο τους ραντεβού,
συνοδευόμενοι από την παρέα τους, ήταν μαζί, από τότε και για περίπου τρία
χρόνια, μέχρι να του ανακοινώσει ότι θα φύγει για σπουδές στο Λονδίνο. Σε αυτά
τα τρία χρόνια ήρθαν σε επαφή με πρωτόγνωρα αισθήματα και εμπειρίες, τρέλες της
εφηβείας, προσωπικές επαναστάσεις . Σταδιακά οι παρέες τους τους έχασαν, αναζητούσαν τον προσωπικό τους χρόνο.
Πέρασαν μαζί δύο υπέροχα καλοκαίρια...
Όταν έφτασαν στο Λονδίνο, η Ναταλία του πρότεινε να της τηλεφωνήσει.
Είχε την ευκαιρία να την ξαναδεί… Τον
βοήθησε αυτό το ταξίδι να συνειδητοποιήσει τα πραγματικά αισθήματά του; Θα την
ξανασυναντήσει;
ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΕΚΦΡΑΣΗ…
‘Την ευτυχία την καταλαβαίνεις μετά. Διαρκεί μια ανεπαίσθητη
στιγμούλα. Κι όταν αυτή η στιγμή χαθεί στο πηγάδι του παρελθόντος χρόνου κι εσύ τη
νοσταλγήσεις, καταλαβαίνεις
ότι τότε υπήρξες ευτυχισμένος.’
Τρίτη 9 Απριλίου 2013
Δευτέρα 25 Μαρτίου 2013
Βιογραφικά κείμενα (2), Lio Messi
Lio Messi
πηγή sport-fm
Δεν είναι... αγγελάκι ο Μέσι, του Κώστα Κουκάρα
Στο βιβλιοπωλείο «Ιανός» παρουσιάστηκε η βιογραφία του Λιονέλ Μέσι, που κυκλοφορεί με τίτλο «Μέσι – Η βιογραφία ενός μύθου». Την παρουσίαση έκανε ο συγγραφέας του βιβλίου, Λούκα Καϊόλι, που «έβγαλε» ...
Στο βιβλιοπωλείο «Ιανός», στο εμπορικό κέντρο «Golden Hall», παρουσιάστηκε η βιογραφία του Λιονέλ Μέσι, που κυκλοφορεί με τίτλο «Μέσι – Η βιογραφία ενός μύθου». Την παρουσίαση έκανε ο συγγραφέας του βιβλίου, Λούκα Καϊόλι, που «έβγαλε» είδηση αποκαλύπτοντας πως ο Μέσι «δεν είναι το καλό παιδάκι που φαίνεται.» Ο Ιταλός, απλός και καταδεχτικός, δεν αρνήθηκε να μιλήσει αποκλειστικά στο sport-fm.gr, αποκαλύπτοντας πως οι μεγάλοι ποδοσφαιριστές, τους οποίους έχει γνωρίσει καλά, «ζουν σε άλλο πλανήτη».
πηγή sport-fm
Δεν είναι... αγγελάκι ο Μέσι, του Κώστα Κουκάρα
Στο βιβλιοπωλείο «Ιανός» παρουσιάστηκε η βιογραφία του Λιονέλ Μέσι, που κυκλοφορεί με τίτλο «Μέσι – Η βιογραφία ενός μύθου». Την παρουσίαση έκανε ο συγγραφέας του βιβλίου, Λούκα Καϊόλι, που «έβγαλε» ...
Στο βιβλιοπωλείο «Ιανός», στο εμπορικό κέντρο «Golden Hall», παρουσιάστηκε η βιογραφία του Λιονέλ Μέσι, που κυκλοφορεί με τίτλο «Μέσι – Η βιογραφία ενός μύθου». Την παρουσίαση έκανε ο συγγραφέας του βιβλίου, Λούκα Καϊόλι, που «έβγαλε» είδηση αποκαλύπτοντας πως ο Μέσι «δεν είναι το καλό παιδάκι που φαίνεται.» Ο Ιταλός, απλός και καταδεχτικός, δεν αρνήθηκε να μιλήσει αποκλειστικά στο sport-fm.gr, αποκαλύπτοντας πως οι μεγάλοι ποδοσφαιριστές, τους οποίους έχει γνωρίσει καλά, «ζουν σε άλλο πλανήτη».
Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2013
Ποιήματα για την ποίηση: Τίτος Πατρίκιος
ΤΟ ΒΗΜΑ
Εννέα ποιήματα για την ποιητική ιδέα
Ο Τίτος Πατρίκιος αυτοβιογραφείται ποιητικά και πολιτικά μέσα από μια διαδρομή που θίγει και προσωπικά ζητήματα
Πώς ξεκινάει ο ποιητής να γράψει; Ποιο είναι το έδαφος στο οποίο θα ριζώσει ο λόγος του; Κάτω από ποιες συνθήκες συλλαμβάνει το θέμα του και πώς σχηματίζονται οι προϋποθέσεις που θα του επιτρέψουν να το διαπλάσει αργότερα μέσα στον στίχο του; Κι ακόμη, τι είναι η ποίηση σε ένα τέτοιο πλαίσιο; Μια αφηρημένη ενέργεια που έχει ως εφαλτήριο την ανάγκη γενικώς για καλλιτεχνική έκφραση ή μια ζωντανή διαδικασία οργανικά συνδεδεμένη με ό,τι αποκομίζει ο ποιητής από τα μύχια του εαυτού του αλλά και από τον εξωτερικό κόσμο;
Τα ερωτήματα προκύπτουν με το που θα ξεφυλλίσει κανείς το καινούργιο βιβλίο του Τίτου Πατρίκιου, ένα βιβλίο το οποίο κινείται μεταξύ ποιητικής αυτοβιογραφίας και έρρυθμου γνωμικού στοχασμού και είναι μοιρασμένο σε εννέα ίσης περίπου έκτασης ποιήματα (κανένα τους δεν ξεπερνά τη μιάμιση σελίδα). Ακολουθώντας μια μακρά και πολυδαίδαλη διαδρομή,
Εννέα ποιήματα για την ποιητική ιδέα
Ο Τίτος Πατρίκιος αυτοβιογραφείται ποιητικά και πολιτικά μέσα από μια διαδρομή που θίγει και προσωπικά ζητήματα
Πώς ξεκινάει ο ποιητής να γράψει; Ποιο είναι το έδαφος στο οποίο θα ριζώσει ο λόγος του; Κάτω από ποιες συνθήκες συλλαμβάνει το θέμα του και πώς σχηματίζονται οι προϋποθέσεις που θα του επιτρέψουν να το διαπλάσει αργότερα μέσα στον στίχο του; Κι ακόμη, τι είναι η ποίηση σε ένα τέτοιο πλαίσιο; Μια αφηρημένη ενέργεια που έχει ως εφαλτήριο την ανάγκη γενικώς για καλλιτεχνική έκφραση ή μια ζωντανή διαδικασία οργανικά συνδεδεμένη με ό,τι αποκομίζει ο ποιητής από τα μύχια του εαυτού του αλλά και από τον εξωτερικό κόσμο;
Τα ερωτήματα προκύπτουν με το που θα ξεφυλλίσει κανείς το καινούργιο βιβλίο του Τίτου Πατρίκιου, ένα βιβλίο το οποίο κινείται μεταξύ ποιητικής αυτοβιογραφίας και έρρυθμου γνωμικού στοχασμού και είναι μοιρασμένο σε εννέα ίσης περίπου έκτασης ποιήματα (κανένα τους δεν ξεπερνά τη μιάμιση σελίδα). Ακολουθώντας μια μακρά και πολυδαίδαλη διαδρομή,
Δευτέρα 14 Ιανουαρίου 2013
Καβάφης: Ο συλλέκτης των λέξεων
πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ
Νεράιδος, αιματοπίνης, αερικό, μανούβρα, κωμόδρομος, ούζο, μονόκλ, πλαφόν... Είναι μερικά από τα λήμματα του λεξικού που έγραψε ο ποιητής για δική του χρήση
Τρία ιδιόγραφα λεξικογραφικά δελτία του Κ. Π. Καβάφη. Το λήμμα «πατειά» (μέση), από ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός» του 1908, το λήμμα «γινωμένος» (κάτω), από τις «Παραδόσεις» του λαογράφου Νικόλαου Πολίτη, και η λέξη «νερό» (επάνω) σε ιδιωματική σημασία
Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια και μεγαλωμένος στην Αγγλία, ο Καβάφης ήταν ένας Ελληνας της Διασποράς ο οποίος είχε το σύνδρομο του ανθρώπου που δεν έχει κατακτήσει τα ελληνικά του. Αυτή την ανασφάλειά του προσπαθούσε να την ξεπεράσει μελετώντας συστηματικά λεξικά, διαβάζοντας και σημειώνοντας κάθε άγνωστη ή ενδιαφέρουσα λέξη, κρατώντας σχολαστικές σημειώσεις για την ορθογραφία, την ερμηνεία και τα συμφραζόμενά της, όπως ένας κανονικός λεξικογράφος.
Για όλα αχουμε μαρτυρίες στο Αρχείο Καβάφη, όπου υπάρχουν δέκα φάκελοι άψογα ταξινομημένοι από τον ίδιο τον ποιητή, με 561 λήμματα τα οποία είχε αποδελτιώσει από τα διαβάσματά του: από εφημερίδες και περιοδικά, από λογοτεχνικά και χρηστικά κείμενα, από ιστορικές μελέτες και δημοτικά τραγούδια, από συλλογές με παροιμίες και από τον προφορικό λόγο, από τυχαίες κουβέντες που άκουγε στον δρόμο και από συζητήσεις.
Από το 1891 ως το 1917 ο Καβάφης συγκέντρωνε μεθοδικά λέξεις. Σημείωνε τη λέξη στην ονομαστική (στα ονόματα) ή στο πρώτο ενικό πρόσωπο (στα ρήματα), αντέγραφε το απόσπασμα του κειμένου στο οποίο είχε συναντήσει τη λέξη ή παρέθετε ολόκληρο το απόκομμα μιας εφημερίδας και ακολούθως έδινε την παραπομπή της προέλευσης. Αλλοτε έδινε εκτενή παραθέματα και αναλυτικές παραπομπές, αλλού μια σύντομη φράση και αόριστη παραπομπή, κάποιες φορές αντέγραφε βιαστικά και χρησιμοποιεί βραχυγραφίες.
Αποθησαύριζε λέξεις για δική του χρήση, για τα ποιήματά του, αλλά και προς χρήσιν των φίλων του. Σκόπευε μάλιστα να εκδώσει τη συλλογή αυτή και είχε ήδη έτοιμο ένα προσχέδιο εισαγωγής. Εκεί έγραφε: «Η αρχή αυτής της μικρής συλλογής λέξεων ήτο η επιθυμία να συμπληρώσω ένα Λεξικόν το οποίον μεταχειριζόμουν πολύ και το οποίον μ' εστάθη πολύ χρήσιμον. Ο διαπρεπής λόγιος ο οποίος το είχε συνθέσει περιέλαβε στο έργον του πολλές λέξεις της δημοτικής, περισσότερες από κανέναν άλλο λεξικογράφο που θυμούμαι. Το λεξικόν του, καθώς είπα, μ' εστάθη πολύ χρήσιμον, και απεφάσισα, οσάκις συναντούσα καμμιά λέξι έμορφη ή εκφραστική που να μη βρίσκεται εντός αυτού, να την αντιγράφω σ' ένα χαρτάκι και να παραθέτω και την φράσι ανάμεσα που βρίσκεται, και να βάζω το χαρτάκι μες στο Λεξικό, ώστε έτσι το βοηθητικόν μου βιβλίον να γίνεται ακόμη βοηθητικώτερο. Οι λέξεις που σύναζα ήσαν κυρίως της δημοτικής...».
«Μυθιστόρημα λέξεων»
Στο λεξικό αυτό είχε αναφερθεί ο Γ. Π. Σαββίδης σε δημοσίευμά του το 1963 στη «Νέα Εστία» και σε ανακοίνωσή του το 1983, συνοδευόμενη από κατάλογο των λέξεων. Η έκδοση του λεξικού, η οποία ήταν στα σχέδιά του, πραγματοποιείται από τον νεοελληνιστή του Πανεπιστημίου της Κύπρου Μιχάλη Πιερή, παλαιό μαθητή του Σαββίδη, και είναι μία από τις σημαντικές καβαφικές εκδόσεις που περιμένουμε μέσα στο 2013.
Εχει ενδιαφέρον να δούμε ποιες λέξεις αποδελτιώνει ο Καβάφης και από πού, τι προκαλεί την προσοχή του, πώς σχολιάζει κάποια λήμματα, ποια ήταν τα διαβάσματά του. Η ιδιωματική σημασία της λέξης «νερό» του είναι άγνωστη και σημειώνει σε δελτίο: «"νερό": πλύσιμον. "Τώκαμε ένα νερό". / "Δεν χρειάζεται πολύ πλύσιμο. Κάμ' το ένα νερό και φθάνει"».
Τα κρητικά «διαταύτως», «τίβοτσι», τα κυπριακά «διάβαν», «δομή», «κωμόδρομος», «μακρύσιν», «σήζινος», το αιγυπτιώτικο «οκέλλα», το πολιτικό «κέρατσος» και άλλες διαλεκτικές λέξεις βρίσκονται στο λεξικό μαζί με το «ούζο», το «ηλεκτρόνιο», το «πλήρως», το «νεράιδος», το «αιματοπίνης», το «αερικό», το «μανούβρα», το «λαγουδέρα».
Αποδελτιώνει ξενικές λέξεις που κάνουν την εμφάνισή τους στο ελληνικό λεξιλόγιο, όπως «μονόκλ», «πλαφόν», «προφίλ», «ρεπερτόριον», «τραμ», «τσεκ», «φάρσα». Σε αρκετές από αυτές σχολιάζει τη χρήση τους ή τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρθηκαν στα ελληνικά. Στο λήμμα «μπουφώνος» σημειώνει: «Η λέξις "γελωτοποιός" δεν μπορεί να αντικαταστήσει το "μπουφώνος". Λέμε, "ο γελωτοποιός του βασιλέως", αλλά "κάμνει τον μπουφώνο"». Το σχόλιο που ακολουθεί δείχνει την ανεπτυγμένη γλωσσική του ευαισθησία και τον βαθμό στον οποίο κατέχει πλέον την ελληνική: «Ο Ducange (παραθέτων στίχον παλαιού ποιήματος "όσοι κι αν έτυχαν εκεί μαστόροι και μπουφούνοι") το γράφει "μπουφούνος", αλλά νομίζω ότι η γραφή του είναι εσφαλμένη. Εν πάση περιπτώσει η προφορά "μπουφούνος" δεν είναι πλέον εν χρήσει».
Μετά το 1917 ο Αλεξανδρινός αισθάνεται ότι κατέχει τη γλώσσα και το λεξικογραφικό εγχείρημα ατονεί. Για τον σύγχρονο χρήστη της ελληνικής, για τον νέο ποιητή, ενδέχεται η αξία του Λεξικού Καβάφη να μην είναι μεγάλη. Για τη μελέτη του έργου του Καβάφη όμως είναι τεράστια. Πρόκειται στην ουσία για μια επίσκεψη στο εργαστήρι του ποιητή, για μια γνωριμία από πρώτο χέρι με τα υλικά του. «Μυθιστόρημα λέξεων» είχε αποκαλέσει ο Μιχάλης Πιερής σε αναλυτικό ρεπορτάζ του «Βήματος» στις 3.4.2011 αυτό το μικρό λεξικό. Ενα ιδιότυπο μυθιστόρημα που αφηγείται την έγνοια του ποιητή για τη γλώσσα, την αγωνία του και τις μεθοδικές προσπάθειές του για την κατάκτηση της ομιλούμενης ελληνικής.
Νεράιδος, αιματοπίνης, αερικό, μανούβρα, κωμόδρομος, ούζο, μονόκλ, πλαφόν... Είναι μερικά από τα λήμματα του λεξικού που έγραψε ο ποιητής για δική του χρήση
Τρία ιδιόγραφα λεξικογραφικά δελτία του Κ. Π. Καβάφη. Το λήμμα «πατειά» (μέση), από ρεπορτάζ της εφημερίδας «Εμπρός» του 1908, το λήμμα «γινωμένος» (κάτω), από τις «Παραδόσεις» του λαογράφου Νικόλαου Πολίτη, και η λέξη «νερό» (επάνω) σε ιδιωματική σημασία
Γεννημένος στην Αλεξάνδρεια και μεγαλωμένος στην Αγγλία, ο Καβάφης ήταν ένας Ελληνας της Διασποράς ο οποίος είχε το σύνδρομο του ανθρώπου που δεν έχει κατακτήσει τα ελληνικά του. Αυτή την ανασφάλειά του προσπαθούσε να την ξεπεράσει μελετώντας συστηματικά λεξικά, διαβάζοντας και σημειώνοντας κάθε άγνωστη ή ενδιαφέρουσα λέξη, κρατώντας σχολαστικές σημειώσεις για την ορθογραφία, την ερμηνεία και τα συμφραζόμενά της, όπως ένας κανονικός λεξικογράφος. Για όλα αχουμε μαρτυρίες στο Αρχείο Καβάφη, όπου υπάρχουν δέκα φάκελοι άψογα ταξινομημένοι από τον ίδιο τον ποιητή, με 561 λήμματα τα οποία είχε αποδελτιώσει από τα διαβάσματά του: από εφημερίδες και περιοδικά, από λογοτεχνικά και χρηστικά κείμενα, από ιστορικές μελέτες και δημοτικά τραγούδια, από συλλογές με παροιμίες και από τον προφορικό λόγο, από τυχαίες κουβέντες που άκουγε στον δρόμο και από συζητήσεις.
Από το 1891 ως το 1917 ο Καβάφης συγκέντρωνε μεθοδικά λέξεις. Σημείωνε τη λέξη στην ονομαστική (στα ονόματα) ή στο πρώτο ενικό πρόσωπο (στα ρήματα), αντέγραφε το απόσπασμα του κειμένου στο οποίο είχε συναντήσει τη λέξη ή παρέθετε ολόκληρο το απόκομμα μιας εφημερίδας και ακολούθως έδινε την παραπομπή της προέλευσης. Αλλοτε έδινε εκτενή παραθέματα και αναλυτικές παραπομπές, αλλού μια σύντομη φράση και αόριστη παραπομπή, κάποιες φορές αντέγραφε βιαστικά και χρησιμοποιεί βραχυγραφίες.
Αποθησαύριζε λέξεις για δική του χρήση, για τα ποιήματά του, αλλά και προς χρήσιν των φίλων του. Σκόπευε μάλιστα να εκδώσει τη συλλογή αυτή και είχε ήδη έτοιμο ένα προσχέδιο εισαγωγής. Εκεί έγραφε: «Η αρχή αυτής της μικρής συλλογής λέξεων ήτο η επιθυμία να συμπληρώσω ένα Λεξικόν το οποίον μεταχειριζόμουν πολύ και το οποίον μ' εστάθη πολύ χρήσιμον. Ο διαπρεπής λόγιος ο οποίος το είχε συνθέσει περιέλαβε στο έργον του πολλές λέξεις της δημοτικής, περισσότερες από κανέναν άλλο λεξικογράφο που θυμούμαι. Το λεξικόν του, καθώς είπα, μ' εστάθη πολύ χρήσιμον, και απεφάσισα, οσάκις συναντούσα καμμιά λέξι έμορφη ή εκφραστική που να μη βρίσκεται εντός αυτού, να την αντιγράφω σ' ένα χαρτάκι και να παραθέτω και την φράσι ανάμεσα που βρίσκεται, και να βάζω το χαρτάκι μες στο Λεξικό, ώστε έτσι το βοηθητικόν μου βιβλίον να γίνεται ακόμη βοηθητικώτερο. Οι λέξεις που σύναζα ήσαν κυρίως της δημοτικής...».
«Μυθιστόρημα λέξεων»
Στο λεξικό αυτό είχε αναφερθεί ο Γ. Π. Σαββίδης σε δημοσίευμά του το 1963 στη «Νέα Εστία» και σε ανακοίνωσή του το 1983, συνοδευόμενη από κατάλογο των λέξεων. Η έκδοση του λεξικού, η οποία ήταν στα σχέδιά του, πραγματοποιείται από τον νεοελληνιστή του Πανεπιστημίου της Κύπρου Μιχάλη Πιερή, παλαιό μαθητή του Σαββίδη, και είναι μία από τις σημαντικές καβαφικές εκδόσεις που περιμένουμε μέσα στο 2013.
Εχει ενδιαφέρον να δούμε ποιες λέξεις αποδελτιώνει ο Καβάφης και από πού, τι προκαλεί την προσοχή του, πώς σχολιάζει κάποια λήμματα, ποια ήταν τα διαβάσματά του. Η ιδιωματική σημασία της λέξης «νερό» του είναι άγνωστη και σημειώνει σε δελτίο: «"νερό": πλύσιμον. "Τώκαμε ένα νερό". / "Δεν χρειάζεται πολύ πλύσιμο. Κάμ' το ένα νερό και φθάνει"».
Τα κρητικά «διαταύτως», «τίβοτσι», τα κυπριακά «διάβαν», «δομή», «κωμόδρομος», «μακρύσιν», «σήζινος», το αιγυπτιώτικο «οκέλλα», το πολιτικό «κέρατσος» και άλλες διαλεκτικές λέξεις βρίσκονται στο λεξικό μαζί με το «ούζο», το «ηλεκτρόνιο», το «πλήρως», το «νεράιδος», το «αιματοπίνης», το «αερικό», το «μανούβρα», το «λαγουδέρα».
Αποδελτιώνει ξενικές λέξεις που κάνουν την εμφάνισή τους στο ελληνικό λεξιλόγιο, όπως «μονόκλ», «πλαφόν», «προφίλ», «ρεπερτόριον», «τραμ», «τσεκ», «φάρσα». Σε αρκετές από αυτές σχολιάζει τη χρήση τους ή τον τρόπο με τον οποίο μεταφέρθηκαν στα ελληνικά. Στο λήμμα «μπουφώνος» σημειώνει: «Η λέξις "γελωτοποιός" δεν μπορεί να αντικαταστήσει το "μπουφώνος". Λέμε, "ο γελωτοποιός του βασιλέως", αλλά "κάμνει τον μπουφώνο"». Το σχόλιο που ακολουθεί δείχνει την ανεπτυγμένη γλωσσική του ευαισθησία και τον βαθμό στον οποίο κατέχει πλέον την ελληνική: «Ο Ducange (παραθέτων στίχον παλαιού ποιήματος "όσοι κι αν έτυχαν εκεί μαστόροι και μπουφούνοι") το γράφει "μπουφούνος", αλλά νομίζω ότι η γραφή του είναι εσφαλμένη. Εν πάση περιπτώσει η προφορά "μπουφούνος" δεν είναι πλέον εν χρήσει».
Μετά το 1917 ο Αλεξανδρινός αισθάνεται ότι κατέχει τη γλώσσα και το λεξικογραφικό εγχείρημα ατονεί. Για τον σύγχρονο χρήστη της ελληνικής, για τον νέο ποιητή, ενδέχεται η αξία του Λεξικού Καβάφη να μην είναι μεγάλη. Για τη μελέτη του έργου του Καβάφη όμως είναι τεράστια. Πρόκειται στην ουσία για μια επίσκεψη στο εργαστήρι του ποιητή, για μια γνωριμία από πρώτο χέρι με τα υλικά του. «Μυθιστόρημα λέξεων» είχε αποκαλέσει ο Μιχάλης Πιερής σε αναλυτικό ρεπορτάζ του «Βήματος» στις 3.4.2011 αυτό το μικρό λεξικό. Ενα ιδιότυπο μυθιστόρημα που αφηγείται την έγνοια του ποιητή για τη γλώσσα, την αγωνία του και τις μεθοδικές προσπάθειές του για την κατάκτηση της ομιλούμενης ελληνικής.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)